带你进入柬埔寨的童话世界

អំពីនិទានកថាអស្ចារ្យរបស់ខ្មែរ┃带你进入柬埔寨的童话世界

សេចក្ដីផ្ដើម

     នៅក្នុងអត្ថបទនេះ យើងនឹងនិយាយត្រួសៗអំពីនិទានកថាអស្ចារ្យរបស់ខ្មែរ។ និទានកថាអស្ចារ្យ ជារឿងព្រេងនិទានដែលមានលក្ខណៈផ្សងព្រេង។ នៅពេលផ្សងព្រេងនោះ តួអង្គឯកត្រូវជម្នះឧបសគ្គយ៉ាងហោចណាស់ក៏មួយលើកដែរ។ ធម្មតា មានមូលហេតុពីរយ៉ាងដែលធ្វើឱ្យតួអង្គឯកត្រូវឃ្លាតពីគ្រួសារ គឺទី១ដោយសារតែគ្រោះថ្នាក់ឬឧប្បត្តិហេតុណាមួយ និងទី២ដោយសារតែតួអង្គឯកនោះត្រូវស្វែងរកវត្ថុអ្វីម្យ៉ាង។ លើសពីនេះទៀត យើងតែងសង្កេតឃើញមានធាតុចម្លែកនៅក្នុងរឿងនិទានប្រភេទនេះ ដូចជាវត្ថុអច្ឆរិយ តួអង្គអច្ឆរិយ និងទីកន្លែងអច្ឆរិយជាដើម។ ថ្ងៃនេះ យើងនឹងណែនាំមិត្តអ្នកអានអំពីនិទានកថាអស្ចារ្យរបស់ខ្មែរពីររឿង គឺរឿងបុរសជីកក្តាម និងរឿងចៅអាចម៍សេះ។

     这次，我们将为你们打开通往柬埔寨童话世界的大门。这些童话故事都有着鲜明的特点。如:主人公至少会遇上一次的麻烦；主人公常因一些不得已的原因要离开家庭，一般是要外出寻找某样物品或者是遭遇不幸等等。此外，这些故事都蕴藏着许多神奇，比如神物，超能力角色，神奇的地方等。接下来，我们将分享其中两则柬埔寨童话故事:《挖螃蟹的年轻人》和《马粪夫》。




រឿងបុរសជីកក្តាម  挖螃蟹的年轻人

       និទានមួយតំណាលថា មានប្ដីប្រពន្ធពីរនាក់មានកូនប្រុសម្នាក់។ អាយុបាន១២ឆ្នាំ ម្ដាយក៏ស្លាប់ចោលទៅ ហើយក្រោយមកឪពុកក៏ស្លាប់ចោលទៀត។ ខ្មោចឪពុកគាត់ក៏មកពន្យល់សប្ដិឱ្យទៅជីកក្ដាមនៅក្រោមខ្ទមអ្នកតាមួយនៅទិសឦសាន។ ចាប់ពីពេលនោះមក បុរសកម្សត់នេះក៏ចិញ្ចឹមជីវិតដោយជីកក្តាមយកទៅលក់នៅផ្សាររាល់ថ្ងៃ។

     很久以前，一对夫妇带着儿子过着幸福的生活。不幸的是，母亲在孩子12岁的时候便离开了人世，不久后父亲也去世了。神奇的事情发生了， 已故的父亲托梦告诉孩子说，让他到家东北方向的涅达亭子去挖螃蟹，以此来维持生活。从此以后，这位年轻人便每天去那挖螃蟹，挖完再拿去贩卖，以此谋生。



       ថ្ងៃមួយ នាងពៅកូនក្រមុំសេដ្ឋីបានឃើញបុរសនោះយួរក្ដាមលក់ ក៏មានចិត្តអាណិតស្រឡាញ់បុរសនោះជាខ្លាំង។ ហេតុនេះ នាងពៅក៏ហៅបុរសនោះមកលក់ក្ដាមឱ្យនាងជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ បន្ដិចម្ដងៗ នាងពៅកាន់តែស្រឡាញ់បុរសនោះខ្លាំងឡើង ហើយក៏បញ្ចេញកិរិយាឱ្យបុរសនោះដឹង តែបុរសជីកក្តាមមិនហ៊ានស្រឡាញ់នាងពៅទេ ដ្បិតខ្លួនជាមនុស្សក្រីក្រកំព្រីកំព្រា។ ជាអកុសល លោកសេដ្ឋីជាឪពុកបានឮពាក្យអុចអាលពីកូនស្រីបងៗថា នាងពៅស្រឡាញ់បុរសក្ររហេមរហាមដើរលក់តែក្តាម។ គាត់ខឹងខ្លាំងណាស់ ក៏បណ្តេញនាងពៅឱ្យចេញពីផ្ទះទៅរស់នៅជាមួយបុរសនោះ។ ម្ដាយនាងពៅក៏លួចវេចប្រាក់ខ្លះក្នុងបង្វេចឱ្យកូនស្រី។

     一天，一位富家小姐看见这位年轻人拎着螃蟹走过来，对他一见钟情。于是，她唤年轻人过来，告诉他以后他要卖的螃蟹她都承包了。后来，这位富家小姐终于压抑不住自己的情感，勇敢地向年轻人表白了。但是年轻人并不敢回应她，因为自己只是一个穷困的孤儿。（坏人要出场了!）更不幸的是，当富家小姐的兄弟姐妹把这件事告诉父亲后，父亲暴怒，一声令下将女儿赶出了家门，断绝父女关系，从此以后再无瓜葛。她的母亲不忍心女儿受苦，偷偷塞给女儿一些钱财。




     ពេលនោះ នាងពៅគ្មានទីពំនាក់ទេ ក៏ទៅសុំរស់នៅជាមួយបុរសជីកក្ដាម។ ពួកគេបានយកគ្នាជាប្ដីប្រពន្ធ។ ដោយហេតុថានាងពៅជាស្រីគ្រប់លក្ខណ៍ នាងក៏ប្រតិបត្តិប្ដីមិនឱ្យទាស់ចិត្ដឡើយ។ ប៉ុន្ដែ នាងពៅចង់ឱ្យប្តីដូរការងារទៅធ្វើអ្វីផ្សេង ព្រោះនាងក៏មានប្រាក់ខ្លះដែរ តែបុរសជាប្ដីមិនព្រមទេ។ ដូច្នេះ នាងក៏លួចទៅជីករំលើងទីជីកក្ដាមនោះអស់ទៅ។ តមក បុរសជីក្ដាមក៏រើសបានសំបកក្តាមមួយ ហើយយកទៅបោះចោលក្រោមផ្ទះ។ យប់មួយ នាងពៅក៏ធ្វើឱ្យកាក់មួយជ្រុះចូលក្នុងសំបកក្ដាមនោះ ព្រឹកឡើងឃើញប្រាក់ពេញសំបកក្ដាម ទើបដឹងថាសំបកក្ដាមនោះជាវត្ថុស័ក្តិសិទ្ធិ។ គេក៏នាំគ្នាទម្លាក់ប្រាក់ក្នុងសំបកក្ដាមរាល់យប់ ហើយព្រឹកឡើងក៏ទៅប្រមូលទ្រព្យនោះមកទុក រហូតក្លាយទៅជាអ្នកមានស្ដុកស្ដម្ភ។

     可是这位富家小姐在外没有栖身之所，只好求助于那位挖螃蟹的年轻人。后来他们就结为夫妻，幸福地生活在一起。富家小姐是位很贤良的妻子，勤劳顾家，持家有道。但是妻子希望丈夫能换一个职业，因为她还有不少积蓄，可以帮丈夫从事更体面的工作。但是丈夫并没有同意。因此妻子瞒着丈夫偷偷去把那片挖螃蟹的地翻个遍。等到丈夫去到后，就捡到了一块非常漂亮的螃蟹壳并把它带回了家。一天夜里，妻子不小心掉了一枚钱币，钱币滚着滚着便滚到了螃蟹壳里。第二天，妻子起来后发现螃蟹壳里竟装满了钱。天啊，原来这块螃蟹壳竟是一个神物啊！后来，夫妻俩每晚都会往壳里放点钱，早上起来再把钱收好。就这样日复一日，夫妻俩成为了富豪。




       ពេលមានបានហើយ ពួកគេទាំងពីរក៏ទៅលេងមហាសេដ្ឋីជាមាតាបិតា។ ចាប់ពីពេលនោះមក បងស្រីទាំងអស់របស់នាងពៅមិនហ៊ានប្រមាថនាងទៀតទេ។ លោកសេដ្ឋីក៏ទទួលនាងពៅនិងប្ដីឱ្យមករស់នៅជាមួយគាត់វិញ។ លុះលោកសេដ្ឋីជាឪពុកទទួលមរណភាពទៅ ប្ដីនាងពៅក៏បានឡើងធ្វើជាមហាសេដ្ឋីបន្ត។ (សង្ខេបចេញពីប្រជុំរឿងព្រេងខ្មែរ ភាគទី១ ទំព័រ១០៧-១១១)

     如今有钱了，他们便决定回去省亲。妻子的兄弟姐妹知道他们现在那么有钱，都不敢再像以前那样欺负她了，她的父亲也将他们接回到府中居住（根据柬埔寨传统，结婚后，男方一般到女方家中居住）。后来父亲去世后，这位挖螃蟹的年轻人便继承了妻子父亲的地位。





រឿងចៅអាចម៍សេះ  马粪夫

       មានបុរសម្នាក់ អ្នកស្រុកហៅថា “ចៅអាចម៍សេះ” ព្រោះគាត់ជាខ្ញុំសេដ្ឋី ដែលគេឱ្យនៅឃ្វាលសេះ។ គាត់មានខ្ទមមួយនៅប្របមាត់ទន្លេ។ ទោះធ្វើការងារអ្វីៗ គាត់តែងរំលឹកដល់គុណព្រះពុទ្ធជានិច្ច។ នៅពេលបោសសម្អាតក្រោលសេះ មាណពនេះតែងប្រមូលអាចម៍សេះច្រកទុកក្នុងការុង ដោយមិនបោះចោលទេ។

     从前，有一位少年，乡亲们常唤他作“马粪夫”，因为他是个为地主牧马的仆人。他住在河边的小茅屋里，过着贫苦的生活。有一次，他清理完马厩后，便把马粪都装进了一个个箱子里，并没有拿去扔掉。




       ថ្ងៃមួយ មានសំពៅ៥០០មកពីប្រទេសចិននាំទំនិញមកលក់នៅស្រុកខ្មែរ។ ចៅអាចម៍សេះប្រាប់នាយសំពៅថា គាត់ជាមិត្តរបស់ស្តេចចិន ចង់ផ្ញើរបស់ខ្លះទៅថ្វាយស្ដេចចិន។ នាយសំពៅទទួលរបស់នោះ៤០០ការុង ហើយមកស្រុកចិនវិញ។

     一天，500艘中国商船来到了柬埔寨。马粪夫跟船长说“我是你们皇上的朋友，请你帮我带点礼物给皇上。”船长想了想，便答应了，便把400箱马粪运回了国。（是不是感觉到船长的命运堪忧？但是故事有着一个神开展。）





       ពេលព្រះរាជាទទួលការុងនោះហើយ ក៏ស្រាយមាត់ការុងមើល ឃើញសុទ្ធតែដុំមាសទាំងអស់។ ព្រះអង្គងឿងឆ្ងល់យ៉ាងខ្លាំង ព្រោះព្រះអង្គគ្មានមិត្តនៅស្រុកខ្មែរទេ។ បន្ទាប់មក ព្រះអង្គត្រាស់បង្គាប់ឱ្យធ្វើស្គរធំមួយមានកន្លែងបើកចេញចូល ដាក់រាជបុត្រីដ៏ស្រស់ស្អាតមួយអង្គផ្ញើទៅឱ្យចៅអាចម៍សេះ ហើយទ្រង់ប្រទានកន្សែងបក់បោយមួយដល់បុត្រីសម្រាប់ប្រើនៅពេលមានការចាំបាច់។

       当皇上收到礼物，他命人打开箱子，惊讶地发现里面全是金灿灿的金子。皇上就觉得奇怪了，自己有柬埔寨朋友吗？没办法，再怎么着，这礼也得回，不能丢了咱大天朝的脸呀。于是皇上下令打造了一面大鼓，还将自己的女儿放进鼓内，作为回礼。不仅如此，皇上还送给了女儿一块有着神力的手帕，并嘱咐她，在必要的时候便可用这块手帕。




       ចៅអាចម៍សេះរីករាយណាស់ ក៏ទទួលយកស្គរនោះទៅទុកក្នុងក្រោលសេះ។ ចាប់ពីពេលនោះមក ក្រោយពេលចៅអាចម៍សេះឃ្វាលសេះរួច គាត់តែងឃើញមានម្ហូបចំណីរៀបចំរួចស្រេច។ គាត់ឆ្ងល់ណាស់ ក៏តាមដានមើល ទើបដឹងថាមានរាជធីតាមួយចេញពីក្នុងស្គរមក ប្រើកន្សែងបក់បោយហៅចេញជាម្ហូបចំណីផ្សេងៗ។ មាណពភ័យណាស់ ក៏រត់ទៅ តែរាជធីតាតាមទាន់ហើយប្រាប់តាមដំណើររឿង។ លុះដល់ពេលរាត្រី រាជធីតាក៏ប្រើកន្សែងបក់បោយជបចេញជាប្រាសាទល្អវិចិត្រសម្រាប់ព្រះនាងនិងស្វាមីគង់នៅ។

     马粪夫非常高兴地收下了回礼，并将它放置在了马厩里。从那以后，每天马粪夫牧马回来都发现马厩里总是备好了热气腾腾的饭菜。这就奇了怪了，到底是谁做的饭菜？为了找寻真相，马粪夫悄悄地躲在马厩旁候着，想看看到底是何方神圣准备的饭菜。就在这时，公主从鼓里出来，用手帕变出了一桌美味的菜肴。马粪夫害怕极了，撒腿就跑。公主追上了他，并向他解释了事情的来龙去脉。到了晚上，公主还用手帕变出了一座豪华的宫殿作为他们的住所。




       សេដ្ឋីដឹងរឿងនេះហើយ ភ័យណាស់ ក៏រត់ទៅទូលស្តេចតាមរឿង។ ទ្រង់ក្រេវក្រោធជាខ្លាំង ព្រោះទ្រង់យល់ថាអ្នកណាមួយថ្លើមធំហ៊ានសង់ប្រាសាទប្រជែងនិងមិនកោតក្រែងចេស្តាព្រះអង្គសោះ។ ហេតុនេះ ព្រះអង្គក៏លើកទ័ពទៅកម្ចាត់ចៅអាចម៍សេះ។ ចៅអាចម៍សេះភ័យណាស់ តែរាជធីតាប្រើកន្សែងបក់បោយឱ្យស្តេចនិងរេហ៍ពលបរាជ័យអស់ទៅ។

     当地主知道这件事后，赶紧向国王禀明此事。国王听后，龙颜大怒，心想什么人那么大胆竟敢建宫殿来挑衅本王!于是，国王下令出兵收拾马粪夫。马粪夫知道后惊慌失措，然而公主挥了挥手帕便把国王的军队打败了。

       ចៅអាចម៍សេះនិងរាជធីតាបានសោយរាជ្យជាស្ដេចចាប់ពីពេលនោះទៅ។ (សង្ខេបចេញពីប្រជុំរឿងព្រេងខ្មែរ ភាគទី១ ទំព័រ៩៨-១០០)

     从此以后，马粪夫登上了王位，与公主一起治理国家。





សរុប

       តាមរយៈរឿងនិទានកថាអស្ចារ្យទាំងពីររឿងនេះ យើងឃើញថា នៅក្នុងដំណើររឿងមានភាពអស្ចារ្យ ដ្បិតមានវត្ថុស័ក្ដិសិទ្ធិដែលនាំឱ្យតួអង្គឯកបានទ្រព្យនិងជោគជ័យក្នុងជីវិត។ ប៉ុន្ដែ មុននឹងមានវត្ថុអច្ឆរិយនេះ តួអង្គឯករមែងមានការតស៊ូព្យាយាមជានិច្ច ទោះធ្វើការងារតូចតាចដូចជាជីកក្ដាមលក់ឬមើលថែសេះក្ដី។ យើងយល់ថា រឿងនេះមិនមែនចង់អប់រំឱ្យមនុស្សខ្ជិលដេកចាំសំណាងទេ តែចង់ប្រាប់ថាបើយើងប្រព្រឹត្តល្អនិងធ្វើការងារសុចរិត នោះសំណាងនឹងកើតមានឡើង។ ពោលគឺ ចង់ឱ្យមនុស្សមានទឹកចិត្ដខិតខំប្រឹងប្រែងឡើង ទោះបីមានជីវិតលំបាកវេទនាក្ដី។ ម្យ៉ាង រឿងនេះក៏បង្ហាញដែរថា ស្ត្រីមានតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងគ្រួសារខ្មែរ ព្រោះភរិយាល្អនឹងនាំស្រីសួស្តីនិងភាពរុងរឿងដល់គ្រួសារ។ ហេតុនេះ ទើបមានសុភាសិតខ្មែរមួយពោលថា “សំណាបយោងដី ស្រីយោងប្រុស”។

     这两个柬埔寨童话故事里的主人公都是因为得到了神物，从生活贫苦的穷小子变身为家财万贯的大富翁。但是在得到这些神物相助之前，他们都为生活不懈地努力着。所以这些故事不是在教育人们坐等好运的到来，想着不劳而获，而是教育人们即使身处困境也要拥有一颗善良的心和艰苦奋斗的精神。这些故事还反映出女性在柬埔寨家庭中的重要的地位，因为贤良的妻子能给家庭带来兴旺和幸福。因此，柬埔寨有一句谚语说道：禾苗利田，妻子旺夫。






小编有话说

     柬埔寨童话故事基本都是经口头相传保留下来，没有作者可言，也没有真实的历史根据可考，所以有着很多不能解释的事物和情节。但这些故事都表达了当时柬埔寨人民的愿望，即希望踏实作业的自己能得到好运的垂青，希望能过上幸福美好的生活。

• END •

指导老师：វ៉ាន់ វី & រចនា

资料来源：

1.ក្រុមជំនុំទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ “ប្រជុំរឿងព្រេងខ្មែរ” ភាគទី១ បោះពុម្ពឡើងវិញឆ្នាំ២០០៣។

2.អ៊ីវ ថុង “អក្សរសិល្ប៍ប្រជាប្រិយខ្មែរ” ឆ្នាំ២០១៣។

3.វ៉ាន់ វី “លក្ខណ៍ស្រី” ឆ្នាំ២០១១។


     广外柬埔寨语     

一起分享中柬的点滴




转至：广外柬埔寨语